Rezerwat przyrody „Góra Stołowa im. Ryszarda Malika” został czwartym rezerwatem na terenie Nadleśnictwa Olkusz i 86. w województwie małopolskim.
Patronem rezerwatu, z inicjatywy prof. Jana Bodziarczyka z Katedry Bioróżnorodności Leśnej Wydziału Leśnego Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie, został przyrodnik i leśnik Ryszard Malik – przedwcześnie zmarły pracownik Nadleśnictwa Olkusz, wyjątkowo zaangażowany w ochronę jurajskiej przyrody. Był on ponadto autorem licznych publikacji, opracowań, planów ochrony oraz projektów mających na celu ochronę najcenniejszych ekosystemów, a także stanowisk rzadkich i chronionych gatunków roślin. Ryszard Malik współpracował również z Urzędem Miasta i Gminy w Olkuszu oraz olkuskimi szkołami i stowarzyszeniami, dzieląc się swoją wiedzą i pasją przyrodniczą.
Propozycję utworzenia w tym miejscu rezerwatu wysunął jeszcze w 1979 roku Stefan Michalik z Instytutu Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk. Dokumentacja projektowa tego rezerwatu, stworzona pod przewodnictwem Profesora Stanisława Wiki z Uniwersytetu Śląskiego, również postulującego utworzenie rezerwatu, pochodzi natomiast z 1987 roku. Już dekady temu zauważono zatem, że lasy porastające Stołową Górę są wyjątkowe pod względem przyrodniczym i zasługują na ochronę rezerwatową. Przez cały ten okres mieliśmy na względzie wartość tego terenu i gospodarowaliśmy tu tak, by jak najlepiej zachować stan siedlisk – komentuje Nadleśniczy Nadleśnictwa Olkusz Marcin Polak.
Rezerwat „Góra Stołowa im. Ryszarda Malika” położony jest w bezpośrednim sąsiedztwie Jaroszowca. Zajmuje on obszar 96,09 ha, a 109,03 ha stanowi jego otulina. To teren porośnięty buczynami, poprzecinany wieloma wapiennymi ostańcami tworzącymi Stołową Górę, Ostrą Górę oraz Skałę pod Wieżą. Ochronie podlegają tu naturalne zbiorowiska leśne: żyzna buczyna sudecka, jaworzyna z języcznikiem, storczykowa buczyna jurajska, a także stanowiska chronionych gatunków roślin i grzybów.
Działania Nadleśnictwa Olkusz doskonale wpisują się w nową strategię ochrony bioróżnorodności, czyli tworzenia nowych obszarów chronionych w miejscach szczególnie wartościowych przyrodniczo, a zarazem dostępnych dla edukacji i turystyki ukierunkowanej na kontakt z lasem. W czasie narastających zagrożeń i sporów dotyczących sposobu użytkowania zasobów naturalnych, jest to bardzo cenna inicjatywa, mogąca stanowić dobry przykład, godny szerokiego rozpropagowania wśród ludzi zainteresowanych ochroną przyrody – mówi natomiast kierownik Katedry Bioróżnorodności Leśnej Wydziału Leśnego Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie Profesor Jerzy Szwagrzyk.
Zaangażowanie Nadleśnictwa Olkusz w utworzenie kolejnego rezerwatu przyrody w Małopolsce budzi szacunek. To dobry przykład troski leśników o ochronę przyrody i życia człowieka. Utworzony rezerwat z całą pewnością spełni wiele funkcji, zarówno jako obszar chroniący wartości przyrodnicze, jak i zapewniający człowiekowi właściwe warunki do odpoczynku i regeneracji sił. Idea objęcia ochroną rezerwatową tego obszaru sięga końca lat 70. XX wieku, ale dopiero teraz stała się faktem. Pomimo, iż obszar ten nie był wcześniej formalnie chroniony, leśnicy traktowali go w sposób wyjątkowy, ograniczając lub całkowicie zaniechując ingerencji w drzewostany, stąd też zbiorowiska leśne zachowały się w bardzo dobrym stanie – zaznacza z kolei Profesor Jan Bodziarczyk z Katedry Bioróżnorodności Leśnej Wydziału Leśnego Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie.
Do rezerwatu najlepiej wejść od strony kościoła w Jaroszowcu przy ulicy Leśnej 40. Teren rezerwatu okalają drogi leśne, a środkiem wiodą ścieżki, z których, zgodnie z zasadami obowiązującymi w rezerwatach, nie wolno schodzić. Rezerwat najlepiej jest zwiedzać podążając za szlakiem oznaczonym niebiesko-białym kwadratem, wyznaczającym trasę dawnej ścieżki edukacyjnej, którą w przyszłości nadleśnictwo zamierza odnowić.
W ubiegłym roku, rozpoczynając prace nad nowym Planem Urządzenia Lasu na okres 2022 – 2031, zwróciliśmy się z pytaniem do krakowskiej Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska z pytaniem czy rezerwat miałby szansę zostać powołany do czasu ustanowienia nowego Planu. RDOŚ sprawnie wziął sprawy w swoje ręce i już we wrześniu odbyła się wizja lokalną z udziałem m.in. Profesora Jana Bodziarczyka z Katedry Bioróżnorodności Leśnej Wydziału Leśnego Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie, pracowników Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska i Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Katowicach, Biura Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej oraz nadleśnictwa, podczas której wszyscy byli zgodni co do zasadności i potrzeby objęcia tego terenu ochroną. Później nastąpił czas uzgodnień, prac administracyjnych, a dziś możemy się cieszyć kolejnym i na dodatek dużym rezerwatem – podsumowuje Marcin Polak.
źródło: Nadleśnictwo Olkusz
