„Krwawa środa 1940 – pamiętamy”

W nocy z 30 na 31 lipca 1940 roku Olkusz został otoczony przez niemieckich żołnierzy i policjantów, którzy następnie chodzili po mieszkaniach i zabierali mężczyzn, zarówno Polaków, jak i Żydów, w wieku od 14 do 55 lat. Kolejno, zapędzono ich na rynek oraz kilka placów: pod siedzibę Kasy Chorych (dzisiejsze Starostwo Powiatowe), na rynek czarnogórski (dzisiejszy Skwer), przy Szkole Rzemieślniczej (dzisiejszy Zespół Szkół nr 1), obok dzisiejszej Szkoły Podstawowej nr 1 oraz między ulicą Żuradzką i torami. „Kazano nam leżeć twarzą do bruku, a za każdy niebaczny ruch Niemcy bili i kopali […]. Z nieba spadał żar lipcowego słońca, a myśmy tak leżeli w prochu i pocie, niepewni własnego losu… Ze wszystkich stron słychać było straszne krzyki i płacz oraz niemiecki wrzask. Myślałem, że to koniec” – zapamiętał te chwile Zbigniew Bobrzecki. Dla upamiętnienia rocznicy tych tragicznych wydarzeń, zorganizowano bezpłatny spacer historyczny „Krwawa środa 1940 – pamiętamy”. Patronat medialny nad akcją objęła Gazeta Olkuska.

Maltretowani mieszkańcy mogli wrócić do swoich domów dopiero wieczorem. Tego dnia zginęły dwie osoby, a wyniku obrażeń kilka dni później zmarł proboszcz miejscowej parafii ks. Piotr Mączka. Ze szczególnym okrucieństwem postępowano ponadto z przedstawicielami społeczności żydowskiej. Przywoływany wcześniej Marian Kiciarski wspominał: „każdy dziwił się w duchu, że człowiek zdolny jest do popełniania takich okrucieństw”. Nie wiadomo dokładnie u ilu osób spowodowano trwałe uszczerbki na zdrowiu, a także ilu odeszło z tego świata w wyniku długofalowych skutków opisywanych represji. Więcej na ten temat można przeczytać TUTAJ.

Uczestnicy wycieczki, prowadzeni przez historyków, mieli szansę dowiedzieć się więcej o okolicznościach Krwawej Środy oraz zobaczyć zdjęcia z 1940 roku. Spacer rozpoczął się na rynku, a następnie grupa mieszkańców podeszła do  płyty pamiątkowej, skąd ruszyła do Parku Miejskiego przy ulicy Mickiewicza w Olkuszu, by zobaczyć Pomnik Ofiar Wojny. Kolejno, zgromadzona społeczność odwiedziła pomnik ku czci 20 straconych, a spacer zakończył się w Muzeum Regionalnym PTTK im. Antoniego Minkiewicza.

Anna Stach