Podczas tegorocznych uroczystości Święta Wojska Polskiego, olkuszanie mieli możliwość uczestniczyć w wydarzeniu, które prawdopodobnie już nigdy nie powtórzy się w podobnej formie. Przed Mszą świętą, w Bazylice Rzymskokatolickiej pw. św. Andrzeja Apostoła w Olkuszu zebrało się bowiem aż siedmioro lokalnych weteranów walk o niepodległość oraz rodziny tych, którzy nie mogli się pojawić. Liczba ta na pierwszy rzut oka może nie wydawać się zbyt pokaźna, niemniej warto podkreślić, że większość ze wspomnianych kombatantów ma ponad 90 lat.
Podniosłą uroczystość zapoczątkował Wojewoda Małopolski Łukasz Kmita, wręczając bądź przekazując sześciu osobom Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości. Odznaczenie to jest nadawane przez Prezydenta RP tym, którzy „od czasu odzyskania niepodległości przez Państwo Polskie w 1918 roku przyczyniali się do budowania i wzmacniania suwerenności, niepodległości, kulturowej tożsamości i materialnej pomyślności Rzeczypospolitej”. Wśród odznaczonych znaleźli się:
- łącznik Oddziału „Surowiec” pod dowództwem Gerarda Woźnicy „Hardego” ppor. Józef Francik
- żołnierz placówki AK w Kluczach ppor. Lucjan Kita „Skiba”
- łącznik Józefa Mrówki „Mata” z Oddziału AK „Surowiec” hm. Ryszard Kowal „Tetetka”
- więźniarka filii obozu Stutthof w Lęborku Anna Piłka
- członek Armii Podziemnej (organizacji antykomunistycznej funkcjonującej na terenie Wolbromia) por. Edmund Rogalski
- urodzona w obozie Auschwitz i jego więźniarka Stefania Wernik
Zarząd Główny Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej postanowił ponadto przyznać dwa pamiątkowe wyróżnienia: odznakę „Kolumbowie rocznik ‘20” za udział w walce o niepodległą Rzeczpospolitą otrzymali łącznicy w Oddziale AK „Surowiec” por. Czesław Grzanka „Scyzoryk”, oraz ppor. Zdzisław Sierka „Iskierka”. Z kolei medal „Wierni Akowskiej Przysiędze” za wieloletnie zasługi w krzewieniu postaw patriotycznych odebrali żołnierz Batalionów Chłopskich-Armii Krajowej ze Strzegowej, a następnie weteran walk z ukraińskimi nacjonalistami por. Stefan Kosiór, a także zesłany z rodziną na Syberię łącznik Oddziału AK „Surowiec” ppor. Marian Wójcik. Symbolicznym podsumowaniem tego wyjątkowego święta było złożenie przez delegację nagrodzonych, której przewodniczyli hm. Ryszard Kowal i por. Czesław Grzanka, wiązanki kwiatów pod pomnikiem Józefa Piłsudskiego.
Pomysł godnego uhonorowania ostatnich żyjących w naszym regionie weteranów walk o niepodległość zrodził się w olkuskim kole Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, a następnie, dzięki wsparciu Powiatu Olkuskiego, wystąpiono o wspomniane odznaczenia. Takie inicjatywy są ważne nie tylko dla samych zasłużonych, którym po latach komunistycznych rządów zwracane jest zasłużone miejsce na piedestale. Publiczne docenienie ich zasług stanowi bowiem również sposób promocji określonych postaw pożądanych w społeczeństwie, takich jak patriotyzm czy gotowość do poświęceń dla Ojczyzny. Warto jednocześnie zaznaczyć, na ziemi olkuskiej żyje obecnie ponad 70 osób z uprawnieniami kombatanckimi. Część z nich nadal pozostaje anonimowa, a ich niezwykle ciekawe i wartościowe historie – ukryte. Czas jest z kolei nieubłagany, dlatego też apelujemy do wszystkich czytelników o kontakt, jeśli znacie Państwo osoby chętne podzielić się swoimi przeżyciami z kolejnymi pokoleniami. To ostatni chwila, by tego dokonać!