Szlak Architektury Drewnianej na ziemi olkuskiej: kościół w Dłużcu

Obok kościoła parafialnego pw. św. Mikołaja i Wawrzyńca w Dłużcu znajduje się posadowiona na kopcu kaplica św. Józefa: według legendy, miejscowy rycerz miał zginąć na wojnie, a jego żona, będąc pewną, że została wdową, związała się z innym mężczyzną. Nieoczekiwanie, zaginiony rycerz powrócił jednak do domu i wyzwał swojego konkurenta na pojedynek, w którym oboje zginęli. Wdowa pochowała ich we wspólnym grobie, usypując nad nim kopiec. Opisywane wydarzenia miały mieć miejsce za czasów panowania Bolesława Śmiałego.

Pierwotnie parafia w Dłużcu powstała w 1311 roku, efektem działań prowadzonych przez Władysława Łokietka, który nakazał braciom Wolframowi i Hilaremu rozpoczęcie akcji osadniczej w Dłużcu. Wiązało się to bezpośrednio z rozwojem istniejącej już wcześniej wsi i pierwszy, murowany kościół z czasem okazał się zbyt mały. Na początku XVII wieku powstała zatem nowa świątynia z drewna modrzewiowego z dużym babińcem oraz stojącą przed wejściem dzwonnicą.

W 1633 roku parafia w Dłużcu na aż 288 lat stała się filią parafii wolbromskiej. W tym czasie dwukrotnie niszczone były wznoszone kolejno drewniane kościoły. Ostatnia dobudowa, mająca miejsce w 1780 roku, była możliwa za sprawą starościny wolbromskiej Urszuli z Morsztynów Rawicz Dębińskiej: kościół ów zachował się do tej pory i stanowi przykład wiejskiej, barokowej oraz drewnianej architektury sakralnej w Małopolsce.

Kościół parafialny pw. św. Mikołaja i Wawrzyńca w Dłużcu położony jest na niewielkim wzniesieniu, w otoczeniu drzew oraz kamiennego muru. Sama świątynia wykonana jest z drewna i posiada zrębową konstrukcję: ściany zewnętrzne są natomiast częściowo pionowo i częściowo poziomo oszalowane. Na początku XX wieku przedłużono nawę kościoła i połączono ją z wieżą powstałą w 1825 roku jako wolnostojąca dzwonnica.

Z kolei ołtarz główny, datowany na początek XVII wieku, został przeniesiony z Wolbromia: w jego centralnej części znajduje się XVIII-wieczny obraz Matki Boskiej Śnieżnej, a w zwieńczeniu późnogotycka, pochodząca z około 1500 roku figura Świętego Mikołaja. Najcenniejszym jednak elementem wyposażenia świątyni jest wykonany w formie tryptyku ołtarz boczny z XV-wiecznym posągiem Tronującej Najświętszej Marii Panny, późnogotyckimi obrazami oraz gotyckimi posągami świętych.

Spośród z trzech drewnianych kościołów zlokalizowanych na terenie Gminy Wolbrom to właśnie Kościół w Dłużcu jest najstarszy, jako że posiada ponad 700-letnią historię.

Avatar photo

Franciszek Rozmus