20 października obchodziliśmy wspomnienie profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego, proboszcza parafii św. Andrzeja Apostoła w Olkuszu z 1439 roku św. Jana Kantego.
Jan Kanty urodził się 24 czerwca 1390 roku w Kętach na ziemi oświęcimskiej. Przez większość życia był związany z Akademią Krakowską: najpierw jako student, a później jako wykładowca i profesor. W 1439 roku otrzymał tytuł bakałarza Świętej Teologii i został kanonikiem kolegiaty św. Floriana, co wiązało się z funkcją proboszcza olkuskiej parafii. Z powodu oddalenia oraz licznych obowiązków, zrezygnował on jednak z probostwa po niespełna roku. Jego skromność, zamiłowanie do ascezy (w gmachu Akademii zajmował jedynie małą celę) i modlitwy, a także szacunek, z jakim zwracał się do innych, robiły ogromne wrażenie na jego otoczeniu. Jan Kanty zmarł 24 grudnia 1473 roku w Krakowie, pozostawiając po sobie ponad 18 tysięcy stron własnoręcznie wykonanych rękopisów. 16 lipca 1767 roku został kanonizowany przez Papieża Klemensa XIII, a corocznie 20 października przypada jego wspomnienie liturgiczne oraz odpust parafialny.
W Bazylice Rzymskokatolickiej pw. św. Andrzeja Apostoła w Olkuszu znajduje się ołtarz Jana Kantego z 1696 roku: święty profesor zajmuje w nim centralne miejsce, po jego prawej ręce znajduje się postać św. Kazimierza Królewicza, a po lewej św. Jana Nepomucena. Po południowej stronie kościoła stoi ponadto zbudowana w 1738 roku kaplica, w ołtarzu której znajduje się obraz przedstawiający jedną z legend o Janie Kantym: profesor pochyla się nad kobietą, która rozbiła na drodze dzban, pomagając jej ze współczuciem i zrozumieniem oraz w cudowny sposób składając dzban z powrotem w całość, tak że nie widać na nim nawet jednej rysy. Historia ta wskazuje na szacunek, którym olkuski proboszcz darzył każdego, nawet bardzo prostego człowieka oraz pokazuje, jak ważna była dla niego druga osoba z całym bagażem doświadczeń, który dźwiga przez życie. Za kaplicą, w linii średniowiecznych miejskich murów obronnych, znajduje się także mała izba, będąca według tradycji jego mieszkaniem.
Postać świętego Jana Kantego, patrona ubogich i żebraków, jest nierozerwalnie związana z historią Olkusza, a wokół jego postaci narosło wiele legend odzwierciedlających wielkość i upadek „Srebrnego Miasta”. Według różnych wersji opowieści, przerażony sposobem, w jaki mieszkańcy Olkusza obnosili się ze swą zamożnością, miał on rzucić klątwę, co doprowadziło do straszliwego upadku miasta będącego w dawnej Polsce wręcz mistycznym symbolem bogactwa.
